Yeni bir beyin-bilgisayar arayüzü teknolojisi, kullanıcının iç sesini deşifre edebiliyor. Bilim insanları, bu gelişmenin ağır konuşma felci hastalarının düşüncelerini iletmelerini sağlayabileceğini söylüyor.
Cell dergisinde yayınlanan araştırma, yeni beyin-bilgisayar arayüzünün (BBA) kullanıcının iç sesini komut üzerine yüzde 74’e varan doğrulukla çözebildiğini ortaya koydu. Bilim insanları yeni teknolojinin, anlaşılabilir konuşamayan kişilerin daha kolay iletişim kurmasına yardımcı olabileceğini umuyor.
Independent Türkçe’nin aktardığına göre Stanford Üniversitesinden çalışmanın ortak yazarlarından Erin Kunz, “Konuşmayı düşündüğünüzde beyin aktivitesinin nasıl göründüğünü ilk kez anladık” dedi.
Ağır konuşma ve motor bozukluğu olan kişiler için, iç sesi deşifre edebilen BBA’lar, çok daha kolay ve daha doğal bir şekilde iletişim kurmalarını sağlayabilir.
BBA, hareketi kontrol eden beyin bölgelerine yerleştirilen sensörleri aracılığıyla sinir sinyallerini çözüyor ve bunları protez el kullanmak gibi eylemlere dönüştürüyor.
Son araştırmalar, BBA’ların felçli kişilerde konuşma girişimlerini bile deşifre edebildiğini gösteriyor.
Kullanıcılar ses üretmede rol oynayan kasları harekete geçirerek konuşmaya çalıştığında, BBA’lar karşılık gelen beyin aktivitesini yorumlayıp, konuşulan kelimeler anlaşılmaz olsa bile metne dönüştürebiliyor.
Çalışmanın diğer yazarı Benyamin Meschede-Krasa, “Konuşmaya çalışmak yerine sadece konuşmayı düşünmek zorunda kalırsanız, insanlar için potansiyel olarak daha kolay ve daha hızlı olur” dedi.
Son çalışmada araştırmacılar, amyotrofik lateral skleroz veya beyin sapı felci nedeniyle ağır felç geçiren 4 katılımcının beyindeki konuşmadan sorumlu bölge olan motor korteksine mikroelektrotlar yerleştirdi.
Katılımcılardan ya konuşmaya çalışmaları ya da bir dizi kelimeyi söylediklerini hayal etmeleri istendi. Araştırmacılar, hem konuşma girişiminin hem de iç sesin beyinde örtüşen bölgeleri harekete geçirip benzer sinirsel aktivite kalıpları uyandırdığını ancak aynı zamanda birbirlerinden güvenilir bir şekilde ayırt edilebilecek kadar farklı olduklarını da buldu.
Bilim insanları, iç sesin genel olarak daha zayıf bir aktivasyon büyüklüğü gösterme eğiliminde olduğunu gözlemledi. Ardından katılımcıların düşündüğü kelimeleri yorumlamak için yapay zeka kullandılar.
BBA’larının 125 bin kelimeye kadar bir kelime dağarcığından düşünülen cümleleri yüzde 74’e varan doğruluk oranıyla çözebildiğini gösterdiler.
Bu teknoloji, katılımcılardan ekrandaki pembe daireleri saymaları istendiğinde sayılar gibi, söylenmeleri asla istenmeyen bazı iç sesleri bile algılayabiliyordu. Araştırmacılar, BBA’nın seçilen bir anahtar kelimeyle geçici olarak kilidi açılmadığı sürece iç konuşmayı çözmesini önlemek için parola kontrollü bir mekanizma geliştirdi.
Bir deneyde, kullanıcılar iç ses deşifresini başlatmak için “chitty chitty bang bang” ifadesini düşündü.
Çalışma, sistemin bu parolayı yüzde 98’in üzerinde doğrulukla tanıyabildiğini ortaya koydu. Çalışmanın bir diğer yazarı Frank Willett, “Bu çalışma, konuşma BBA’larının bir gün konuşma kadar akıcı, doğal ve rahat bir iletişimi geri getirebileceğine dair gerçek bir umut veriyor” dedi.
